A la skola de l' Aliansa
Εναλλακτικός Τίτλος: La eskuela de la Alianza
Περιγραφή
Τραγούδι στο οποίο γίνεται ξεκάθαρη αναφορά σε τοπόσημο της Θεσσαλονίκης και έτσι δεν έχουμε καμμιά αμφιβολία σχετικά με την καταγωγή του.
Το τραγούδι πρέπει να γράφτηκε κάποια στιγμή μετά από το 1873, έτος κατά το οποίο ιδρύεται στην Θεσσαλονίκη το δίκτυο των Ιδρυμάτων της Alliance Israélite Universelle. Ο Ιωσήφ Νεχαμά (1880-1971) στο βιβλίο του In Memoriam αναφέρει πως το δίκτυο των σχολείων της Αλλιάνς στην Θεσσαλονίκη «περιελάμβανε ένα γυμνάσιο, ένα παρθεναγωγείο, ένα νηπιαγωγείο, μία επαγγελματική σχολή θηλέων, ένα λαϊκό σχολείο για αγόρια και δύο για κορίτσια στα προάστεια της Καλαμαριάς και του Χιρς.»
Προς το παρόν, δεν έχει σταθεί δυνατόν να διευκρινίσουμε σε ποιo ακριβώς σχολείο του δικτύου της Αλλιάνς στην Θεσσαλονίκη αναφέρεται το εν λόγω κείμενο. Προφανώς η αναφορά στο σχολείο της Αλλιάνς γίνεται μόνο για λόγους λογοπλασίας και ρίμας και όχι γιατί η αναφορά στο σχολείο εξυπηρετεί την διήγηση. Το υπόλοιπο κείμενο αναφέρεται σε μία κοπέλα ονόματι Λέα Λούτσα και κάποιον εφέντι ονομάτι Κερίμ, πρόσωπα που δεν γνωρίζουμε εάν ήταν υπαρκτά ή φανταστικά.
Η γλώσσα του κειμένου είναι η ισπανοεβραϊκή, ενώ χρησιμοποιούνται και λέξεις με τούρκικη ρίζα, όπως “marafet” και “efendi.” Είναι χαρακτηριστική επίσης η χρήση της λέξης ‘konjas’ (τριαντάφυλλα) που συναντάται και σε αρκετά τραγούδια της σεφαραδίτικης παράδοσης της Τουρκίας (βλέπε υποσημείωση 3).
Πηγή 1: Αρχείο της Φλώρας Μόλχο, τραγουδάει ο πατέρας της, Ισαάκ Μόλχο Πηγή 2: Βάση δεδομένων του Ινστιτούτου Maale Adumim. http://folkmasa.org/avshir/shirp.php?mishtane=842
Εκτέλεση 1
A la skola de l' Aliansa
Εναλλακτικός Τίτλος: La eskuela de la Alianza
Κείμενο στην Ισπανοεβραϊκή
A la skola dela Aliansa kitaron un marafet ni los chikos ni los grandes no lo pueden entender Abasho ham Ishakucho dela puerta del pasha l’ avryo a Lea Lucha kon un maso de kondjas Asi biva Lea Lucha ke me digas la verdad kyen te dio i este maso, este maso de kondjas? Μe lo dio kyerim efendi (e)namorado de Djamdja.
Μετάφραση
Στο σχολείο της Αλιάνς έβγαλαν ένα μαραφέτι, ούτε οι μικροί ούτε οι μεγάλοι μπορούν να το καταλάβουν. Κατέβηκε ο χαχάμ Ισχακούτσο από την πόρτα του Πασά την (πόρτα) άνοιξε στην Λέα Λούτσα με μια ανθοδέσμη τριαντάφυλλα. Έτσι, να ζήσεις Λέα Λούτσα, παρακαλώ, πες μου την αλήθεια, Ποιός σου έδωσε αυτήν την ανθοδέσμη με τα τριαντάφυλλα. Μου την έδωσε ο Κερίμ αφέντης (που είναι) ερωτευμένος με την Τζαμτζά.
Εκτέλεση 2
A la skola de l' Aliansa
Εναλλακτικός Τίτλος: La eskuela de la Alianza
Κείμενο στην Ισπανοεβραϊκή
A la skola de l'Aliansa kitaron un marafet Ni los chikos ni los grandes no lo keren entender Abasho Ham Yis.hakucho a la puerta del Pasha Vido a la Lea Lucha kon un maso de kondjas. Asi bivas Lea Lucha kyen te dio estas kondjas me las dio Kerim Efendi namorado de Djandja.
Μετάφραση
Στο σχολείο της Αλιάνς έβγαλαν ένα μαραφέτι, ούτε οι μικροί ούτε οι μεγάλοι θέλουν να το καταλάβουν. Κατέβηκε ο χαχάμ Ισχακούτσο στην πόρτα του Πασά είδε την Λέα Λούτσα με μια ανθοδέσμη τριαντάφυλλα. Έτσι, να ζήσεις Λέα Λούτσα, ποιος σου έδωσε αυτήν την ανθοδέσμη με τα τριαντάφυλλα; Μου την έδωσε ο Κερίμ αφέντης (που είναι) ερωτευμένος με την Τζαντζά.
Εκτέλεση 3
A la skola de l' Aliansa
Εναλλακτικός Τίτλος: La eskuela de la Alianza
Κείμενο στην Ισπανοεβραϊκή
A la skola dela Aliansa kitaron un marafet ni los chikos ni los grandes no lo pueden entender Abasho ham Ishakucho dela puerta del pasha l’ avryo a Lea Lucha kon un maso de kondjas Asi biva Lea Lucha ke me digas la verdad kyen te dio i este maso, este maso de kondjas? Μe lo dio kyerim efendi (e)namorado de Djamdja. | A la skola de l'Aliansa kitaron un marafet Ni los chikos ni los grandes no lo keren entender Abasho Ham Yis.hakucho a la puerta del Pasha Vido a la Lea Lucha kon un maso de kondjas. Asi bivas Lea Lucha kyen te dio estas kondjas me las dio Kerim Efendi namorado de Djandja.
Μετάφραση
Στο σχολείο της Αλιάνς έβγαλαν ένα μαραφέτι, ούτε οι μικροί ούτε οι μεγάλοι μπορούν να το καταλάβουν. Κατέβηκε ο χαχάμ Ισχακούτσο από την πόρτα του Πασά την (πόρτα) άνοιξε στην Λέα Λούτσα με μια ανθοδέσμη τριαντάφυλλα. Έτσι, να ζήσεις Λέα Λούτσα, παρακαλώ, πες μου την αλήθεια, Ποιός σου έδωσε αυτήν την ανθοδέσμη με τα τριαντάφυλλα. Μου την έδωσε ο Κερίμ αφέντης (που είναι) ερωτευμένος με την Τζαμτζά. | Στο σχολείο της Αλιάνς έβγαλαν ένα μαραφέτι, ούτε οι μικροί ούτε οι μεγάλοι θέλουν να το καταλάβουν. Κατέβηκε ο χαχάμ Ισχακούτσο στην πόρτα του Πασά είδε την Λέα Λούτσα με μια ανθοδέσμη τριαντάφυλλα. Έτσι, να ζήσεις Λέα Λούτσα, ποιος σου έδωσε αυτήν την ανθοδέσμη με τα τριαντάφυλλα; Μου την έδωσε ο Κερίμ αφέντης (που είναι) ερωτευμένος με την Τζαντζά.
Μουσικό Οδηγός
ΒιβλιογραφίαΜόλχο, Ρένα. Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης 1856-1919. Δεύτερη έκδοση. 2001. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη, 2017.
Nehama, Joseph . Dictionnaire Du Judéo-Espagnol. Madrid: Consejo superior de investigaciones cientificas, 1977.
Νεχαμά, Ιωσήφ. In Memoriam. Edited by Μίκαελ Μόλχο. Translated by Γεώργιος Κ. Ζωγραφάκης. Β’ Έκδοσις. Θεσσαλονίκη: Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, 1976.
Σίμπη, Ιακώβ, and Καρίνα Λάμχα. Σεφαραδίτες 1492-1932, Από την Ισπανία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και την ελληνική Θεσσαλονίκη. Αθήνα : ΚΑΠΟΝ, 2023.
