El preso de la Torre Blanka
Περιγραφή
Τραγούδι από την Θεσσαλονίκη από τα σχεδόν άγνωστα του ρεπερτορίου. Στην ιστορία του τραγουδιού συνδυάζεται η προσωπική τραγωδία με στοιχεία κοινωνικής και ηθικής αντίστασης, παρουσιάζοντας έναν κόσμο όπου η αγάπη και η ζωή συχνά συνθλίβονται από τον νόμο και τη δικαιοσύνη. Οι στίχοι κάνουν αναφορά σε «pasha» (πασάς) και «ferman» (διάταγμα), που είναι όροι που σχετίζονται με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αυτό το στοιχείο μας δείχνει ότι η ιστορία διαδραματίζεται κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας στη Θεσσαλονίκη, δηλαδή πριν την απελευθέρωσή της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1912. Η θεματολογία του τραγουδιού, με αναφορές σε εγκλήματα και τιμωρίες, εγκυμοσύνες εκτός γάμου και τη δύναμη της εξουσίας, ταιριάζει με κοινωνικά και πολιτισμικά ζητήματα της εποχής εκείνης, όταν οι τοπικές κοινότητες ήταν σε μεγάλο βαθμό υποταγμένες στην εξουσία του πασά και οι σχέσεις με το νόμο ήταν αυστηρές. Συμπερασματικά, το εν λόγω τραγούδι πιθανότατα χρονολογείται στα τέλη του 19ου ή αρχές του 20ού αιώνα, η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν κυρίαρχη στην περιοχή.
Πηγή 1: Βάση δεδομένων του Ινστιτούτου Maale Adumim Αρχείο: 1771 http://folkmasa.org/avshir/shirp.php?mishtane=1771 Τραγουδάει η Estrea Aelion
Εκτέλεση 1
El preso de la Torre Blanka
Κείμενο στην Ισπανοεβραϊκή
La torre entera rodei, non te vido a l'almena. Ολόκληρος ο πύργος περιστρέφεται, δεν σε είδα στη βάση του. Ke sepas Natan Geledi ke yo m'arranki entera. Να ξέρεις, Νατάν Γκελεντί, ότι ξεριζώθηκα ολοκληρωτικά. Kurri, kurri ande el pasha a ver si te kitava. Τρέξε, τρέξε στον πασά να δεις αν θα σε ξεφορτωθεί. El ferman yo senti meldar kinze anyos en la pranga. Άκουσα το διάταγμα, δεκαπέντε χρόνια στη φυλακή Ke matates un kasapchi enfrente de mi kaza. Που σκότωσες έναν χασάπη μπροστά στο σπίτι μου. -Dime tu, Luna de Pichon, dime si estas prenyada. -Πες μου εσύ, Φεγγάρι του Περιστεριού, πες μου αν είσαι έγκυος. -Prenyada, Natan Geledi, ke non durmo en la kama -Έγκυος, Νάθαν Γκελέντι, που δεν κοιμάμαι στο κρεβάτι. -Un plazer te va demandar, kero ke me lo agas. -Θέλω να σου ζητήσω μια χάρη, να μου την κάνεις Si vas a parir un ijo, Nataniko lo yamas. Αν γεννήσεις ένα γιο, Ναθανίκο να τον ονομάσεις.
Μετάφραση
Ολόκληρος ο πύργος περιστρέφεται, δεν σε είδα στη βάση του. Να ξέρεις, Νατάν Γκελεντί, ότι ξεριζώθηκα ολοκληρωτικά. Τρέξε, τρέξε στον πασά να δεις αν θα σε ξεφορτωθεί. Άκουσα το διάταγμα, δεκαπέντε χρόνια στη φυλακή, Που σκότωσες έναν χασάπη μπροστά στο σπίτι μου. -Πες μου εσύ, Φεγγάρι του Περιστεριού, πες μου αν είσαι έγκυος -Έγκυος, Νάθαν Γκελέντι, που δεν κοιμάμαι στο κρεβάτι. -Θέλω να σου ζητήσω μια χάρη, να μου την κάνεις. Αν γεννήσεις ένα γιο, Ναθανίκο να τον ονομάσεις.
Μουσικό Οδηγός
Οδηγός Προφοράς
La torre entera rodei la ˈtore enˈteɾa roðeˈj Ολόκληρος ο πύργος περιστρέφεται,
non te vido a l'almena non te ˈβido a lalˈmena δεν σε είδα στη βάση του.
Ke sepas Natan Geledi, ke ˈsepas naˈtan ɡeleˈði Να ξέρεις, Νατάν Γκελεντί
ke yo m'arranki entera. ke ʝo marˈraŋki enˈteɾa ότι ξεριζώθηκα ολοκληρωτικά
Kurri, kurri ande el pasha ˈkuri ˈkuri ˈande el paˈʃa Τρέξε, τρέξε στον πασά
a ver si te kitava. a ˈβeɾ si te kiˈtava να δεις αν θα σε ξεφορτωθεί
El ferman yo senti meldar el feɾˈman ʝo senˈti melˈðaɾ Άκουσα το διάταγμα,
kinze anyos en la pranga. ˈkinze ˈaɲos en la ˈpɾaŋɡa/ δεκαπέντε χρόνια στη φυλακή
Ke matates un kasapchi ke maˈtates un kaˈsapʧi Που σκότωσες έναν χασάπη
enfrente de mi kaza. enˈfɾente de mi ˈkaza μπροστά στο σπίτι μου.
Dime tu, Luna de Pichon, ˈdime tu ˈluna de piˈʧon -Πες μου εσύ, Φεγγάρι του Περιστεριού,
dime si estas prenyada. ˈdime si esˈtas pɾeˈɲada πες μου αν είσαι έγκυος.
Prenyada, Natan Geledi, pɾeˈɲada naˈtan ɡeleˈði -Έγκυος, Νατάν Γκελεντί,
ke non durmo en la kama. ke non ˈduɾmo en la ˈkama που δεν κοιμάμαι στο κρεβάτι
Un plazer te va demandar, un plaˈzeɾ te ˈβa demanˈdaɾ/ -Θέλω να σου ζητήσω μια χάρη,
kero ke me lo agas. ˈkeɾo ke me lo ˈaɣas να μου την κάνεις.
Si vas a parir un ijo, si ˈβas a paˈɾiɾ un ˈijo Αν γεννήσεις ένα γιο,
Nataniko lo yamas. nataˈniko lo ʝa'mas Ναθανίκο να τον ονομάσεις
Βιβλιογραφία
