

Contrafactum από την Κομοτηνή βασισμένο στο τραγούδι «Ριρίκα» από την οπερέττα Η Ριρίκα μας (1930) σε κείμενα Γιάννη Πρινέα (1882-1963) και μουσική του Στάθη Μάστορα (1893-1943). Νέο κείμενο στα εβραιοϊσπανικά: Αγνώστου
Το συγκεκριμένο τραγούδι εντοπίστηκε στη βάση δεδομένων του Ινστιτούτου Maale Adumim με τίτλο “La Kantiga Renombrada” και αποτελεί μέρος του ηχητικού αρχείου του Τούρκο-Ισραηλινού ερευνητή και δημοσιογράφου Moshe Shaul (1929-2023). Σύμφωνα με την εν λόγω βάση δεδομένων, το τραγούδι καταγράφεται ως προερχόμενο από την παράδοση της Κομοτηνής, γεγονός που μπορεί να σημαίνει είτε ότι γράφτηκε και τραγουδιόταν εκεί, είτε ότι η Mari Abrevaya, η οποία το διέσωσε, είχε καταγωγή από την πόλη αυτή της Θράκης.
Το συγκεκριμένο contrafactum φαίνεται πως δημιουργήθηκε μετά το 1930, έτος κατά το οποίο έκανε πρεμιέρα η οπερέττα Η Ριρίκα μας. Πιθανότατα, η μελωδία του πρωτοτύπου έφτασε στην Κομοτηνή μέσω κάποιου περιοδεύοντος θιάσου πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μέχρι και τη δεκαετία του 1950, οι θεατρικοί θίασοι περιόδευαν σε όλη την Ελλάδα, συμβάλλοντας στη διάδοση νέων μουσικών ακουσμάτων.
Ωστόσο, δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί με βεβαιότητα εάν το contrafactum αυτό γράφτηκε όντως στην Κομοτηνή ή εάν τραγουδιόταν και σε άλλες περιοχές. Το μόνο δεδομένο είναι ότι η διασκευή πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα και ότι πρόκειται για τραγούδι του 20ού αιώνα, όπως προκύπτει από τη σαφή χρονολόγηση της οπερέττας. Αυτά τα στοιχεία είναι ιδιαιτέρως σημαντικά, καθώς σπάνια έχουμε τη δυνατότητα να προσδιορίσουμε με ακρίβεια τόσο τον τόπο όσο και τον χρόνο δημιουργίας ενός παραδοσιακού τραγουδιού.
Το εβραιοϊσπανικό κείμενο είναι παράφραση του πρωτότυπου κειμένου στα Ελληνικά.
Πηγή: Βάση δεδομένων Ινστιτούτου Maale Adumim. Αριθμός καταλόγου: 293 Μάθε περισσότερα Τραγουδάει η Mari Abrevaya
La kantiga de Ririka[1] Renombrada es Yena de bives Y de enteres Los mansevos y los vyejos Ke saven bivir La keren sintir Por se divertir En shena kuando kanta A todos los enkanta Kon bezo atabafado[2] Dize 'l esharopada[3] Es poya enshundyada Se la keren komer[4] Ri, ri, ri, ri, Ririka Sos una djoya de grande valor Ah el ken gosta de tus lavyos Una maskodjika No se l'olvida Ririka la dulsor
Το τραγούδι της Ριρίκας είναι ξακουστό. Γεμάτο από ζωντάνια και από ενδιαφέρον. Οι νέοι και οι ηλικιωμένοι που ξέρουν να ζουν θέλουν να την ακούν για να διασκεδάζουν. Στην σκηνή όταν τραγουδάει τους μαγεύει όλους. Με τα πνιχτά της φιλιά, ξεντύνεται. Αυτή η παχιά πουλάδα που όλοι θέλουν να την δοκιμάσουν. Ριρή, Ριρή, Ριρίκα Είσαι χάρμα και με μεγάλη αξία. Αχ αυτή η γεύση των χειλιών σου, που είναι σαν μία χαριτωμένη μάσκα και που μένει αξέχαστη. Ριρίκα, η γλύκα.

El Trezoro de Kantes de Sefarad. El Instituto Maale Adumim para la documentación de la lengua judeo-española y su cultura, folkmasa.org.
“Η Ριρίκα μας (1930) - Εθνική Λυρική Σκηνή.” www.nationalopera.gr, Εθνική Λυρική Σκηνή, Μάθε περισσότερα
Nehama, Joseph. Dictionnaire du Judéo-Espagnol. Madrid: Consejo superior de investigaciones cientificas, 1977.
Πηγή: Βάση δεδομένων Ινστιτούτου Maale Adumim. Αριθμός καταλόγου: 293 Μάθε περισσότερα Τραγουδάει η Mari Abrevaya